.webp)
Την παραμονή των Χριστουγέννων του 2018, μια παρέα ανθρώπων βρέθηκε σε ένα απλό καφενείο στην Πλατεία Βάθη. Ανάμεσά τους, πρώην χρήστες ουσιών που πάλευαν για επανένταξη, λειτουργοί του πεδίου της πρόληψης και ο τότε αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η συνάντηση καταγράφηκε ως 'ανθρώπινη και ουσιαστική', με λόγια ενθάρρυνσης και υποσχέσεις για στήριξη στην πρόληψη. Επτά χρόνια μετά, αυτή η φωτογραφία επιστρέφει ως ντοκουμέντο και ερώτημα: Τι απέγινε αυτή η υπόσχεση;
Κύριε Πρωθυπουργέ,
Κρατώ στα χέρια μου μια φωτογραφία. Τραβηγμένη Χριστούγεννα του 2018. Εσείς –τότε αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης– κι εγώ, στέλεχος των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων, αποσπασμένος τότε στη μονάδα υποστήριξης του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας του ΟΚΑΝΑ. Εκείνη η στιγμή –ανθρώπινη, τυχαία, αλλά αληθινή– είχε για μένα το βάρος μιας υπόσχεσης.
Σας μίλησα για την αξία της πρόληψης – όταν οι ίδιοι οι θεραπευόμενοι άνοιξαν το θέμα. Για τη δουλειά μας με παιδιά, γονείς, σχολεία, γειτονιές. Για την ουσία της παρέμβασης πριν έρθει η εξάρτηση, ο στιγματισμός, ο αποκλεισμός.
Θυμάμαι τι μου είπατε: «Η πρόληψη πρέπει να στηριχθεί. Και θα τη στηρίξουμε.»
Σήμερα, επτά χρόνια μετά, σας κοιτάζω ξανά μέσα από αυτή τη φωτογραφία. Όχι πια με ελπίδα. Με απογοήτευση. Και κυρίως με την ευθύνη να σας μιλήσω ανοιχτά.
Ο νέος οργανισμός, ο ΕΟΠΑΕ, που υποτίθεται ότι θα ενοποιούσε και θα εκσυγχρόνιζε τις υπηρεσίες πρόληψης και αντιμετώπισης, έφερε αντίθετα αποτελέσματα. Δομές με ιστορία δεκαετιών –όπως το «Αργώ» στη Θεσσαλονίκη– αποδυναμώθηκαν. Επιστήμονες με 30 χρόνια εμπειρίας αμφισβητήθηκαν και μετακινήθηκαν με τρόπο προσβλητικό για την επαγγελματική τους αξιοπρέπεια. Άνθρωποι που υπηρέτησαν με ήθος το δημόσιο συμφέρον, ωθήθηκαν στην έξοδο μέσω άτυπων εντολών και αθέατων πιέσεων.
Ο σημερινός πρόεδρος του ΕΟΠΑΕ, πρώην επικεφαλής του ΟΚΑΝΑ, εφαρμόζει μεθοδικά ένα μοντέλο διοικητικού αυταρχισμού: στοχοποίηση μη «βολικών» επιστημόνων,
αποκλεισμός από συνέδρια, όπως η 14η Πανελλήνια Συνάντηση Φορέων Πρόληψης, παρεμπόδιση δράσεων, απόρριψη τεκμηριωμένων εισηγήσεων χωρίς αιτιολογία, διαρκής έλεγχος με γραφειοκρατικά προσχήματα.
Η επιστημονική αυτονομία καταργείται.
Η ελευθερία σκέψης και λόγου ασφυκτιά εντός του ΕΟΠΑΕ.
Και αυτό το τοξικό κλίμα επιχειρείται να μεταφερθεί και στα Κέντρα Πρόληψης, τα οποία λειτουργούν σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια.
Και οι εργαζόμενοι; Φοβούνται και εκφοβίζονται. Όχι με κραυγές – αλλά «διακριτικά», συστηματικά:
απομονώνονται, απαξιώνονται, καλούνται σε απολογίες για ασήμαντους λόγους.
Δεν χρειάζεται να φωνάξεις για να τρομοκρατήσεις. Αρκεί να κάνεις τον άλλον να νιώθει αόρατος.
.png) |
| Φωτογραφικό στιγμιότυπο από τη συνάντηση (Πλατεία Βάθη, 25/12/2018). Αριστερά ο σημερινός Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενώ στην κορυφή του τραπεζιού διακρίνεται (αριστερά), ο Αλέξανδρος Σταθακιός |
Εγώ, κύριε Πρωθυπουργέ, δεν είμαι αόρατος. Και δεν θα σωπάσω.
Σας γράφω ως άνθρωπος που θυμάται τι του είπατε.
Σας γράφω, γιατί αυτή η φωτογραφία δεν είναι ένα απλό ενσταντανέ. Είναι μια άγραφη συμφωνία που παραβιάστηκε.
Και μαζί της, παραβιάστηκαν αρχές που δεν κοστίζουν χρήματα, αλλά έχουν ανεκτίμητη αξία: ο διάλογος, η εμπιστοσύνη, η δημοκρατική συμμετοχή.
Αν εσείς δεν υπερασπιστείτε την πρόληψη, ποιος θα το κάνει;
Αν εσείς δεν προστατεύσετε εκείνους που την υπηρετούν με ήθος και συνέπεια, ποιο είναι το μήνυμα που στέλνετε στους νέους επιστήμονες;
Ζητούμε το αυτονόητο:
Να εργαζόμαστε χωρίς φόβο και χωρίς φίμωση.
Να σέβεται η Πολιτεία την επιστημονική μας ταυτότητα.
Να μπορούμε να χτίζουμε σχέσεις με την κοινότητα και όχι να στεκόμαστε προσοχή μπροστά στην εκάστοτε εξουσία.
Να τιμούμε, εντέλει, αυτό που στην ουσία μου υποσχεθήκατε εκείνα τα Χριστούγεννα: ότι η Πολιτεία προλαμβάνει – δεν καταστέλλει.
Αυτή η φωτογραφία πονάει. Αλλά μπορεί ακόμα να αποκτήσει ξανά νόημα.
Με εκτίμηση και επιμονή,
Αλέξανδρος Σταθακιός
Κοινωνιολόγος – Στέλεχος Πρόληψης των Εξαρτήσεων επί 25 έτη
Αντιπρόεδρος Σωματείου Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης
.webp)
